Aktif Analizi

Aktif analizi; bir şirketin bilançosunun karşılaştırmalı mali tablolar analizi yapılarak incelenirken, dönen ve duran varlıklarının analiz edilmesidir. Bu analizin yapılmasının sebebi; iki dönem arasındaki ilişkiden yola çıkarak sonraki dönemler hakkında fikir edinebilmektir.

Aktif Analizi Nasıl Yapılır

Bu analiz yapılırken genel kalemden özel kaleme doğru inilir. Yani öncelikle bilançonun aktif kısmına bakılır. Aktif kısmındaki artış genellikle olumlu bir gelişme olarak yorumlanır.

Aktif kısım; dönen ve duran varlıklar olarak ikiye ayrılmaktadır. Aktif kısımdaki tespit edilen artışın hangi varlıktan kaynaklandığı tespit edilerek daha doğru bir analiz yapılmalıdır.

Dönen Varlıklar

Aktif kısım genel olarak artış göstermesine rağmen, dönen varlıklar kısmı azalış gösterebilir. Dönen varlıklardaki azalış, şirketin ileriki dönemlerde kısa vadeli sorumluluklarını yerine getirememe riski ile karşılaşabileceğini akla getirebilir. İlk bakışta bu çıkarım doğru olsa da alt başlıklar başka çıkarımlar elde etmemizi sağlayabilir.

Örneğin, dönen varlıklar azalırken bir alt başlık olan menkul kıymetler artmış olabilir. Menkul kıymetler kolay paraya çevrilebilir. Bu durum, şirketin kısa vadeli yükümlülüklerini yerine getirememe riskini ortadan kaldırır.

Aktif analizi yapılırken, dönen varlıklar altında bakılması gereken diğer başlıklar ticari alacaklar ve stoklar başlıklarıdır. Ticari alacaklar ve stoklardaki azalış, şirketin alacaklarını daha hızlı tahsil ettiğini ve stoklarının daha hızlı devir yaptığını gösterir. Tabi ki bu analizin doğru olup olmadığını anlamak için satışlar kısmına da bir göz atmak gerekir.

Duran Varlıklar

Duran varlıklardaki artış, şirketin kapasite artışında bulunduğunu gösterir. Kapasite artışında bulunmak ilk bakışta olumlu gözükür. Eğer arttırılan bu kapasite kullanılmıyorsa olumlu bir gelişme değildir. Arttırılan kapasitenin kullanıldığı ise satışlar hesabı ile alacaklar ve stokların devir hızına bakılarak anlaşılır.

Kapasite artırımının bir başka deyişle duran varlıklardaki artışın olumlu olduğunu anlamak için bakılacak ikinci şey işe bu artışın hangi kaynaklar kullanılarak yapıldığıdır. Bu artırım iki türlü yapılabilir. Kapasite artırımını öz kaynaklarla yapmak olumlu bir gelişmeyken, borçlarla yapmak olumsuz bir gelişmedir.

Dönen ve duran varlıklardaki artışlar veya azalışlar hemen olumlu ya da olumsuz olarak ele alınmamalıdır. Aktif analizi, detaylı bir şekilde yapılarak daha doğru yorumlar yapılmalıdır.